Օգտագործված գրականություն
1 Տե°ս Բ. Թումանյան, Հ. Մնացականյան, Բրոնզի դարի գոտի-օրացույց, Երեւան, 1965, էջ 12-16։
2 Б. Олькотт, Легенды звездного мира, СПб, 1914, 14 -16:
3 Կ. Գ. Ղաֆադարյան, Ալքիմիան պատմական Հայաստանում, Երեւան, 1940, էջ 15
4 Նույն տեղում։
5 Հմայիլները ժապավենաձեւ նեղ փաթեթներ են, երբեմն տաս եւ ավելի մետր երկարությամբ։ Իրենց տեսքով նրանք նմանվում են Հին Արեւելքում գործածված սովորական պապիրուսների եւ մագաղաթի փաթեթներին։ Նրանք մեծ մասամբ պարունակում են ախտարական բովանդակությամբ նյութեր՝ գրված հայկական տառանիշերով։
6 «Մատենագրութիւնք Եղիշէի, էջ 376։
7 Տե°ս «Ճառք տեառն Յովհաննու Մանդակունւոյ», Վենետիկ, 1896։
8 ՄԱՄ ձեռ. N 8030, թ. 209ա։
9 ՊԲՀ, 1963, N 4, էջ 145-157։
1Օ ՊԲՀ, 1963, N 4, էջ 156։
11 Անդ։
12 Տե°ս «Ցուցակ ձեռագրաց ՄԱՄ»-ի, հ. Ա, էջ 1243 (հմայիլը գրված է Կարապետ երեցի կողմից Համշինու երկրի Եղնովիտ գյուղում)։
13 Հմայագրերը գրված են Լ. Խաչիկյանի հրատարակությունից (ՊԲՀ, 1963, N 4, էջ
154-155), իսկ «Նշանագիրք իմաստնոցի» գաղափարանշանները՝ ձեռագրերից։ Գաղափարանշանների կողքին դրված մենագրերը ցույց են տալիս այն ձեռագրերը, ուր գործ են ածված նրանք (մենագրերի վերծանությունը տրված է վերեւում)։
14 Տե°ս Հ. Աճառյան, Հայոց գիրը, էջ 54-55։
15 Եգիպտական հիերոգիլֆները տես° H. Brugsch, Hieroglyfisch-Demotisches WՊrterbuch աշխատության
մեջ, իսկ հայկական նշանագրերը վերցրել ենք մեր հրատարակած ցանկից։
16 Հնդակաստանի հյուսիս-արեւելքում, Հինդոս գետի հովտում, Մոխենջո-Դարո կոչվող վայրում, 1922- 1927 թվականներին կատարված պեղումների ժամանակ, գետնի տակ բացվեց գիտության մեջ անհայտ հնագույն մի մշակույթ, որի ժամանակը սահմանվում է երրորդ հազարամյակի սկիզբը մեր դարից առաջ, այսինքն՝ մոտ մեկ հազարամյակ ավելի առաջ, քան հնդիկների ենթադրվող գաղթը դեպի Հնդկաստան։ Բացվեց զարգացած մի ժողովրդի մշակույթի՝ ուղիղ փողոցներ, խոշոր առեւտրական շենքեր, պահեստներ, քաղաքային բաղնիքներ, իր ժամանակի համար զարգացած ջրմուղ եւ այլն։ Տները կառուցված էին թրծաղյուսով։ Ավերակ շենքերում գտնվեցին մոտ 2500 կնիքներ, որոնց վրա կային գրեր։ Հայտնաբերված այս կուլտուրական արժեքների մասին ընդարձակ ուսումնասիրություն են գրել պեղումները գլխավորող հնագետներ Մոտշալը եւ Մակկեյը։
17 Տես Грозный,
Протоиндийские письмена и их шифровка, "Вестник древней истории" N 2 за 1940 г., 22:։
18 Ч.
Лоукотка, Развитие письма, М., 1950:
19 Յովհան Մամիկոնեան, Պատմութիւն Տարօնոյ, Երեւան, 1941, էջ
108։